Rush: İlerici Hassasiyet ve Şiirsel Gücün Ustalar

Rush. Toronto’da Mütevazı Başlangıçlar (1968–1974)

Rush, Ağustos 1968’de Kanada’nın Ontario eyaletindeki Toronto şehrinin Willowdale semtinde, çocukluk arkadaşları Alex Lifeson (gitar), Geddy Lee (vokal, bas gitar, klavye) ve John Rutsey (bateri) tarafından kuruldu. Başlangıçta grup, İngiliz blues rock sahnesinden, özellikle Cream ve Led Zeppelin’den büyük ölçüde etkilenmiş ve bu grupların sert riffleri ve tiz vokalleriyle kendi sound’larını şekillendirmişlerdir.

Kendi adlarını taşıyan ilk albümleri Rush (1974), kendi plak şirketleri Moon Records tarafından yayınlandı ve Cleveland’daki mavi yakalı rock hayranlarının ilgisini çeken “Working Man” single’ı ile popülerlik kazandı. Bu tanıtım, daha geniş dağıtım için Mercury Records ile bir anlaşma yapılmasına yol açtı.

Ancak, ilk ABD turnesinden hemen önce, davulcu John Rutsey sağlık sorunları ve yaratıcı farklılıklar nedeniyle gruptan ayrıldı. Onun yerine gelen kişi, rock tarihinin en dönüştürücü güçlerinden biri olacaktı: Neil Peart.

Neil Peart Katılır: Altın Üçlü Doğar (1974)

Peart, Rush’ın Amerika turnesi başlamadan sadece iki hafta önce, Temmuz 1974’te gruba katıldı. Teknik olarak ustaca davul çalmasının yanı sıra, grubun ana söz yazarı rolünü de üstlendi ve grubun müziğine felsefi ve edebi bir derinlik kattı.

Lee, Lifeson ve Peart’tan oluşan bu üçlü, kırk yılı aşkın bir süre boyunca değişmeden kaldı ve rock müziğin en istikrarlı ve saygı duyulan gruplarından birini oluşturdu.

Rush. Progresif Rock Titanlarının Yükselişi (1975–1981)

Fly by Night (1975)

Peart’ın lirik izleri, Fly by Night albümünde hemen hissedildi. Bu albümde yer alan şarkılar şunlardı:

• “Anthem” – Ayn Rand’ın felsefesinden esinlenerek yazılmıştır
• “By-Tor and the Snow Dog” – ilk uzun metrajlı fantastik parçalarıdır

Caress of Steel (1975)

Bu cesur ama dengesiz albüm, hayranları ve eleştirmenleri şaşırtan “The Necromancer” ve “The Fountain of Lamneth” gibi uzun konsept parçalar içeriyordu. Grubun plak şirketi daha erişilebilir materyaller için baskı yapsa da, Rush karmaşıklığı iki katına çıkardı.

2112 (1976)

Rush’ın meydan okuyan cevabı, müziğin yasak olduğu distopik bir toplumu anlatan 20 dakikalık bir bilim kurgu rock destanı olan 2112 idi. Güçlü akorları synthesizerlar ve efsanevi hikaye anlatımıyla harmanlayan bu albüm, bir dönüm noktası oldu. “The Temples of Syrinx” gibi şarkılar konserlerin vazgeçilmezleri haline geldi.

2112, 3 milyondan fazla kopya satarak bir dönüm noktası oldu ve gruba ileride yaratıcı özgürlük sağladı.

A Farewell to Kings (1977) and Hemispheres (1978)

Bu albümler, karmaşık düzenlemeler, felsefi temalar ve deneysel enstrümantasyonla progresif rock’ı tam anlamıyla benimsedi:

• “Xanadu” (Coleridge’in şiirinden uyarlanmıştır)
• “Cygnus X-1” Bölüm I & II – iki albümlük bilim kurgu destanı
• “La Villa Strangiato” – enstrümantal bir ustalık eseri

Rush kendi kimliğini oluşturmuştu: bilim kurgu, felsefe ve hayranlık uyandıran müzisyenlik.

Synth Çağı ve Ana Akım Başarısı (1980–1987)

1980’lere gelindiğinde Rush, new wave ve elektronik müziğin etkisiyle synthesizer’ları daha fazla kullanarak yeni bir sound’a geçiş yaptı.

Permanent Waves (1980)

Bu albüm, karmaşık yapıları radyo dostu single’larla dengeledi:

• “The Spirit of Radio” – reggae ve rock ile FM radyoyu kutlayan bir şarkı
• “Freewill” – keskin rifflerle varoluşsal sözler

Bu, onların ilk ABD Top 5 albümüydü.

Moving Pictures (1981)

Rush’ın başyapıtı olarak kabul edilen Moving Pictures, ikonik parçalar içeriyordu:

• “Tom Sawyer” – modern bir rock marşı
• “Red Barchetta” – distopik bir kaçış hikayesi
• “YYZ” – mors kodundan esinlenen ritimlerin hakim olduğu bir enstrümantal parça

Albüm ABD’de 4 kez Platin albüm oldu ve Rush’ın rock müziğin efsaneleri arasına girmesini sağladı.

Signals (1982), Grace Under Pressure (1984), Power Windows (1985), and Hold Your Fire (1987)

Bu albümler, modern yabancılaşma, teknoloji ve Soğuk Savaş korkuları temalarıyla daha çok synthesizer’lara yöneldi. Öne çıkanlar şunlardır:

• “Subdivisions”
• “Distant Early Warning”
• “Time Stand Still”

Bazı hayranlar ham gitar çalışmasını özlemiş olsa da, Rush durgunluk yerine gelişme gösterdiği için övgü aldı.

Return to Rock Roots (1989–1996)

Presto (1989) and Roll the Bones (1991)

Bu albümler, lirik derinliğini korurken daha gitar odaklı bir sese geri dönüşü işaret ediyordu. Roll the Bones, albümün ana şarkısında tartışmalı ama eğlenceli bir rap bölümü içeriyordu.

Counterparts (1993)

Bu albüm, grunge dönemine uygun olarak daha ağır bir alternatif rock sound’u benimsedi. “Animate” ve “Nobody’s Hero” kişisel ve toplumsal sorunları ele aldı.

Test for Echo (1996)

Rush, içe dönük düşünme ve modernlik temalarını ele aldı. Albümün yayınlanmasından sonra, Peart’ın hayatındaki trajik kişisel kayıplar nedeniyle grup beş yıllık bir ara verdi.

Hiatus and Return (1997–2002)

1997 yılında Peart’ın kızı bir trafik kazasında hayatını kaybetti ve bir yıl sonra eşi kanserden vefat etti. Grup sessizliğe büründü ve Peart, anı kitabı Ghost Rider’da anlattığı gibi Kuzey Amerika’yı motosikletle gezmeye başladı.

2001 yılında Peart yeniden evlendi ve müziğe geri döndü. Rush, 2002 yılında Vapor Trails albümüyle yeniden bir araya geldi. Albüm, Peart’ın kederi ve iyileşme sürecini yansıtan, ham, duygusal ve gitar ağırlıklı bir albümdü.

Rush. Son Yıllar ve Son Albümler (2007–2012)

Snakes & Arrows (2007)

Hard rock ile akustik ara parçaları harmanlayan, ruhani bir yansıma niteliğinde bir albüm. “Far Cry” ve “The Way the Wind Blows” gibi şarkılar, olgun ve incelikli bir şarkı yazımını sergiledi.

Clockwork Angels (2012)

Son stüdyo albümleri konseptsel bir başyapıt niteliğindeydi. Steampunk estetiğini felsefi hikaye anlatımıyla harmanlayan albüm, düzen ve kaosun hakim olduğu bir dünyada genç bir adamın yolculuğunu anlatıyordu. Eleştirmenlerden büyük beğeni toplayan albüm, grubun yaratıcı ateşinin hiç sönmediğini gösterdi.

Farewell to Kings: Son Turne ve Emeklilik (2015)

Rush’ın son turnesi R40, 40 yıllık kayıt kariyerini kutladı ve performanslarında diskografilerini tersine çevirdi; en yeni şarkılardan en eski şarkılara doğru ilerledi. 2015’ten sonra, Peart’ın sağlığı ve emeklilik kararı nedeniyle grup sessizce dağıldı.

Neil Peart, Ocak 2020’de beyin kanserinden vefat etti. Bu kayıp çok büyük bir kayıptı ve Lee ve Lifeson, Rush grubunun artık sona erdiğini açıkladılar. Bu karar, yeri doldurulamaz dostlarına olan saygıdan dolayı alındı.

Acele edin. Üyeler

• Geddy Lee – vokal, bas gitar, klavye (1968–2018)
• Alex Lifeson – gitar (1968–2018)
• Neil Peart – davul, söz yazarı (1974–2020)
• John Rutsey – davul (1968–1974)

Diskografi (Stüdyo Albümleri)

1. Rush (1974)
2. Fly by Night (1975)
3. Caress of Steel (1975)
4. 2112 (1976)
5. A Farewell to Kings (1977)
6. Hemispheres (1978)
7. Permanent Waves (1980)
8. Moving Pictures (1981)
9. Signals (1982)
10. Grace Under Pressure (1984)
11. Power Windows (1985)
12. Hold Your Fire (1987)
13. Presto (1989)
14. Roll the Bones (1991)
15. Counterparts (1993)
16. Test for Echo (1996)
17. Vapor Trails (2002)
18. Snakes & Arrows (2007)
19. Clockwork Angels (2012)

Miras ve Etki

• Rush, farklı türlerden sayısız müzisyene ilham kaynağı oldu: davulcular (Mike Portnoy, Danny Carey), gitaristler (John Petrucci, Tom Morello) ve basçılar (Les Claypool, Steve Harris).
• Şarkı sözleri bireysellik, bilim kurgu, hümanizm, felsefe ve duygusal dayanıklılık gibi konuları ele alıyordu.
• İlk başta eleştirmenler tarafından küçümsenmesine rağmen, Rush müzikal öncüler olarak tanındı ve 2013 yılında Rock and Roll Hall of Fame’e kabul edildi.
• Hayran kitlesi, grubun alçakgönüllülüğü, ustalıkları ve dürüstlüğü sayesinde müzik dünyasının en sadık hayran kitlelerinden biridir.